Programma TBT Basisjaar

Praktische informatie

Het Basisjaar bestaat uit zeven opleidingsdagen. De zeven opleidingsdagen zijn op de vrijdag eens in de vier à vijf weken. Van 10.00 - 17.00 uur, inloop met koffie/ thee 9.45-10.00 uur, lunchpauze 12.30 - 13.15 en theepauze 15.30-15.45 (7x6 uren= 42). Tussen de opleidingsdagen wordt zelfstudie en praktisch oefenen gevraagd (28 uren). Totaal 70 uren. Data: (laatste drie: 12/4, 3/5 en 21/6 2024) Nieuwe TBT Basisgroep: 27/9, 25/10 en 29/11 2024 10/1, 28/2, 28/3 en 9/5 2025

Docenten: Sita Geerling MATh, vaktherapeut beeldend en Gosse A. Postma MA, haptotherapeut, ethicus.  Kosten: € 875. Accreditatie (70) wordt vooraf aangevraagd bij de SRVB.

Inhoud TBT Basisjaar

In het eerste jaar wordt ingegaan op de theoretische onderbouwing van de Tastzintuiglijk Beeldende Therapie en krijgt het praktisch gedeelte, de zelfstudie en het praktisch oefenen een vervolg. Bij de afronding van het eerste jaar wordt een reflectieverslag geschreven. In het tweede jaar vindt verdieping van het eigen proces plaats en van de toepassing van het tastzintuiglijk beeldend werken in de eigen beroepspraktijk. Na het eerste jaar kan gekozen worden voor een 'eigen route' in relatie tot eigen belangstelling, werk etc. Hieronder volgt een beschrijving van de inhoud van het basisjaar.

Lesdag 1 'Mijn hand weet het al': Geleid tekenen; Geführtes Zeichnen; Guided Drawing in theorie en praktijk. Ochtendprogramma: kennismaking en uitwisseling motivatie voor deelname. Uitleg over de opzet van het basisjaar en de opleiding TBT. Theoretische onderbouwing: achtergrond, context en uitgangspunten van het Geführtes Zeichnen ( Boschloo en Demmers in Schweizer 2009, Deuser, 1989, Elbrecht, 2006, 2018 ). In de door Maria Hippius-Gräfin Dürckheim ontwikkelde methodiek van het Geführtes Zeichnen, ook wel geleid tekenen of Guided Drawing (Elbrecht 2006,2018) genoemd, staat het werken met de handen en het volgen van de innerlijke impuls via de handen centraal. In deze lesdag staat deze methode centraal zowel vanuit de theoretische achtergrond (ochtend) als het werken met de methode in de praktijk (middag). Middagprogramma: Geführtes Zeichnen: een ervaring en reflectie. Na de pauze uitwisseling van toepassingen in de eigen praktijk. Afronding en huiswerk (zelfstudie en praktisch oefenen 2x2,5 uur)

Lesdag 2 TBT en Haptonomiek: een effectieve en affectieve combinatie. Ochtendprogramma, opstart: uitwisseling praktijkervaringen en uitleg programma. TBT : theoretische onderbouwing van een haptische en tastzintuiglijke benadering van beeldende therapie en beeldend werken. De filosofie van het Lichaam en uitgangspunten met betrekking tot de lichamelijkheid in de TBT. Middagprogramma
Werken naar de waarneming vanuit een haptische, tastzintuiglijke benadering. In het middagprogramma staat het werken naar de waarneming centraal in een beeldende uitwerking. Een werkvorm die in de eigen praktijk van de deelnemers kan worden toegepast, waarbij de fenomenen van de tast in persensus en transsensus nader worden toegelicht (Postma 2008: 10-17). Na de pauze staan we stil bij de toepassingen en mogelijkheden in de praktijk. Afronding en huiswerk (zelfstudie en praktisch oefenen 2x2,5 uur).

Lesdag 3 TBT en Tastzintuiglijk werken met klei. Ochtendprogramma, opstart: uitwisseling praktijkervaringen en uitleg programma. Sensorimotori Art therapy(Elbrecht 2012, 2014) en de verbinding met een (haptische en) tastzintuiglijke benadering van beeldende therapie en beeldend werken: achtergrond, context en uitgangspunten. In de Sensorimotor Art Therapy van Elbrecht staat de werkingskracht van de handen in the Clay Field, in de klei op het kleiveld centraal, en wordt die gekoppeld aan het werken met aan trauma gerelateerde problematiek. Dit concept wordt mede onderbouwd vanuit neuroscience en bevat veel beschrijvingen van haptic perception, de tastzintuiglijke waarneming in het werken met de handen in de klei. Vanuit de Tastzintuiglijke Beeldende Therapie een kennismaking met het werken vanuit haptische perceptie. Middagprogramma: kennismaking met de werkvorm en reflectie. In het tweede gedeelte van de middag bespreken we aan de hand van casuïstiek de verschillende toepassingen. Afronding en bespreking huiswerk (zelfstudie en praktisch oefenen 2x2,5 uur).

Lesdag 4 Geführtes Zeichnen en Guided Drawing:een tastzintuiglijke basis: vervolg. Ochtendprogramma, opstart: uitwisseling praktijkervaringen. Rond de toepassingen in de praktijk worden theoretische aanknopingspunten aangereikt en (mogelijke) indicaties uitgewisseld. Middag programma: oefenen in twee/drietallen. Na de pauze bespreken we mogelijke implicaties voor het eigen proces en de eigen praktijkvoering. Afronding en huiswerk (zelfstudie en praktisch oefenen 2x2,5 uur).

Lesdag 5 TBT en Haptonomiek: Beeldende therapie en de rakende tast. Ochtendprogramma, opstart: uitwisseling praktijkervaringen en uitleg programma. Het fysieke tactiele werken met de verschillende materialen is de basis van waaruit (creatief)therapeutische processen aangestuurd kunnen worden (Bingley, 2012). In de TBT wordt gezocht naar een beschrijving door en vanuit de aanrakende en geraakte handen, omdat daar de mogelijke werkzame factoren geactiveerd worden in een active passivity (Irigaray). Toelichting op uitgangspunten in de TBT vanuit het begrip active passivity en daaruit volgende mogelijke houdingsaspecten van de therapeut/ begeleider. Middagprogramma: in de middag bespreken we aan de hand van casuïstiek de verschillende toepassingen. Afronding en bespreking huiswerk (zelfstudie en praktisch oefenen 2x2,5 uur).

Lesdag 6 TBT en Tastzintuiglijk werken met klei: vervolg. Ochtendprogramma, opstart: uitwisseling praktijkervaringen met klei. Rond de toepassingen in de praktijk worden theoretische aanknopingspunten aangereikt en (mogelijke) indicaties uitgewisseld. Middag programma: oefenen in drie - viertallen. Na de pauze bespreken we mogelijke implicaties voor het eigen proces en de eigen praktijkvoering. Afronding en huiswerk (zelfstudie en praktisch oefenen 2x2,5 uur).

Lesdag 7 Evaluatie TBT: proces, toepassing en afronding. Ochtendprogramma, opstart: uitwisseling praktijkervaringen en uitleg programma.TBT: terugblik op de theoretische onderbouwing en de waarde van een haptische en tastzintuiglijke benadering voor onderzoek en vervolg in de praktijk. Middagprogramma Individuele evaluatie (beeldende werkvorm). Uitwisseling en afronding. Uitreiking certificaat

Referenties

Bingley, A., (2012). Touching Space in Hurt and Healing: Exploring Experiences of Ilness and Recovery Through Tactile Art. In Dodge, M., Paterson, M. (Eds). (2012). Touching Space, Placing Touch. Farnham: Ashgate Publishing Limited.

Boschloo, I., Demmers,T. (2004). Tasten, voelen, kijken, creatieve therapie. In Pool,G. (Red.), Handboek psychologische interventies bij chronisch somatische aandoeningen. Assen:

Koninklijke Van Gorcum.

Damasio, A. (2010). Het zelf wordt zich bewust Hersenen, bewustzijn, ik. Amsterdam, Netherlands: Uitgeverij Wereldbibliotheek.

Deuser, O. (1989).'Gefuehrtes Zeichnen' in: Zundel, E., Fittkau, B(red.), Spirituelle Wege und Transpersonale Psychotherapie). Duitsland: Paderborn.

Elbrecht, C. (2006). Guided drawing. Rütte, Germany: Johanna Nordländer Verlag.

Elbrecht, C. (2013). Trauma healing at the Clay field, A sensorymotor art Therapy approach. Londen: Jessica Kingsley.

Elbrecht, C. (2018). Trauma healing with Guided Drawing, A Sensorimotor Art Therapy Approach to Bilateral Body Mapping. Berkeley, Verenigde Staten.

Elbrecht, C. (2021).Healing trauma in children with Clay Field Therapy. How Sensorimotor Art Therapy Supports.

Berkeley, Verenigde Staten.

Elbrecht, C. & Antcliff, L. (2014). Being touched through touch Trauma treatment trough haptic perception at the Clayfield: A Sensorymotor Art Therapy. International Journal of Art Therapy,19, 19-30.

Geerling, S. (2015). Mijn hand weet het al Het belang van Tastzintuiglijke ervaring en het verwoorden van die ervaring in de Beeldende Therapie. Winsum: Gea Nama

Geerling, S. (2011). Mijn hand weet het al, Het alternatief van een negatief zelfbeeld in het Geführtes Zeichnen. CWS Stenden 2011.

Hinz, L. D. (2009). Expressive Therapies Continuum, A Framework for Using Art in Therapy. NY, New York: Routledge.

LeDoux, J.(2002). Synaptic Self,How Our Brains Become Who We Are. NY, New York: Penguin Books.

Postma, Gosse A.(2008). Haptonomiek, thema's uit de haptonomiek en gestalt,

Leeuwarden/Groningen: Gea Nama.

Postma, Gosse A. (2012). Existentiële zorg tussen Habitus en Ethische gevoeligheid. Leeuwarden/Groningen: Gea Nama.

Postma, Gosse A.( 2017). Tast als leven wederzijdse zorg als ethische betrekking. Leeuwarden/Groningen: Gea Nama.

Rhyne, J.(1973). The gestalt art experience. Monterrey, CA: Brooks /Cole Publishing Company.

Schweizer, C., Bruyn, J de., Haeyen, S., Henskens, B., Rutten-Saris, M., Visser, H.(Eds.).(2009).Handboek beeldende therapie, uit de verf. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. 2009.

Smeijsters, H. (2008). Handboek creatieve therapie. Bussum: Uitgeverij Coutinho.

Smeijsters, H. (2008). De kunsten van het leven. Hoe kunst bijdraagt aan een emotioneel gezond leven. Diemen: Veen Magazines.

Capita selecta

Boschloo en Demmers in Schweizer (2009): "Twee Duitse methoden: Geführtes Zeichnen en Arbeit am Tonfeld" ( H.5) 353-357.

-Damasio (2010): "Een architectuur voor het geheugen" ( H. 6) 155 -171.

-Elbrecht (2013): "The language of Our Hands" (H. 2 ) 37-76.

-Geerling (2015): Geerling, S. (2015). Het belang van Tastzintuiglijke ervaring en het verwoorden van die ervaring in de Beeldende Therapie. 'Mijn hand weet het al'. Concept uitgeschreven in het kader van de Master of Arts Therapies Hogeschool Zuyd.

-Hinz L, (2009): (H. 4) "The sensory component of the expressive therapies continuum." 59-64.

-LeDoux (2002): "Learning domains": 'most systems in the brain can learn from experience,

which means that the transition properties of their synapses can be altered by experience.' 85-89.

-Postma ( 2008): "Transpersoonlijk" 19-22, "Een Gestalt" t/m "De haptonomie en het Goede" 32- 54.

-Smeijsters: (2008): "analogieën in het beeldend medium" (H.11.3) 304-314